Photo credit: Unsplash
Uzaktan Çalışma Yönetmeliği (bundan böyle “Yönetmelik” olarak anılacaktır.) 10 Mart 2021 tarihli Resmî Gazete’de yayınlanarak yürürlüğe girdi. Söz konusu Yönetmelik kapsamında son dönemlerde sıkça duyduğumuz uzaktan çalışmanın usul ve esasları düzenlenmiş ve hangi işlerde uzaktan çalışma yapılamayacağı hüküm altına alınmıştır. Yönetmelik kapsamında uzaktan çalışma; “İşçinin, işveren tarafından oluşturulan iş organizasyonu kapsamında iş görme edimini evinde ya da teknolojik iletişim araçları ile işyeri dışında yerine getirmesi esasına dayalı ve yazılı olarak kurulan iş ilişkisi” olarak tanımlanmıştır.
Bu kapsamda uzaktan çalışmadan söz edebilmek için; iş görme ediminin işçinin evinden veya işyeri dışında bir yerden yerine getirilmesi ve bu ilişkinin yazılı olarak düzenlenmesi gerekmektedir. Bu noktada belirtmek gerekir ki, işçinin iş ilişkisi baştan uzaktan çalışma şeklinde kurulabileceği gibi sonradan da uzaktan çalışmaya çevrilebilir.
Peki sözleşmenin içeriği nasıl olmalı?
Yönetmeliğin 5/2. Maddesi uyarınca uzaktan çalışma sözleşmesinde:
- İşin tanımı,
- İşin yapılma şekli,
- İşin süresi ve yeri,
- Ücret ve ücretin ödenmesine ilişkin hususlar,
- İşveren tarafından sağlanan iş araçları, ekipman ve bunların korunmasına ilişkin yükümlülükler,
- İşverenin işçiyle iletişim kurması ile genel ve özel çalışma şartlarına ilişkin hükümler yer almalıdır.
MADDE 6 – Çalışma Mekânı
Uzaktan çalışmanın yapılacağı mekânın düzenlenmesi gerekli ise, bu düzenlemeler iş yapılmaya başlamadan önce tamamlanmalıdır.
MADDE 7 – Malzeme ve İş Araçları
Şayet işveren tarafından işçiye mal ve hizmet üretimi için gerekli malzeme ve iş araçları verilmiş ise bunların kullanım esasları ile bakım ve onarım koşullarının açık bir şekilde bildirilmesi gerekmektedir. Bu malzeme ve iş araçları bedelleri de yer almak suretiyle yazılı olarak işçiye teslim edilir.
MADDE 9 – Çalışma Süresi
Çalışma süresi ile ilgili olarak herhangi bir artırım söz konusu değildir. Bu kapsamda mevzuatta öngörülen sınırlamalara bağlı kalmak kaydıyla uzaktan çalışma yapılacaktır. Uzaktan çalışmanın süresi ve zaman aralığı iş sözleşmesinde düzenlenmelidir.
MADDE 13 – Uzaktan Çalışma Yapılamayacak İşler
1-) Tehlikeli kimyasal madde ve radyoaktif maddelerle çalışma, bu maddelerin işlenmesi veya söz konusu maddelerin atıkları ile çalışma, biyolojik etkenlere maruz kalma riski bulunan çalışma işlemlerini içeren işlerde uzaktan çalışma yapılamaz.
2-) Kamu kurum ve kuruluşlarınca ilgili mevzuatına göre hizmet alımı suretiyle gördürülen işler ile millî güvenlik açısından stratejik önemi haiz birim, proje, tesis veya hizmetlerden hangilerinde uzaktan çalışma yapılamayacağı birim, proje, tesis veya hizmetten sorumlu olan veya hizmeti alan kamu kurum ve kuruluşunca belirlenir.
UZAKTAN ÇALIŞMAYA GEÇİŞ SÜRECİ
Yukarıda belirttiğimiz üzere iş sözleşmesi baştan itibaren uzaktan çalışma şeklinde kurulabileceği gibi, işçinin halihazırda devam eden iş sözleşmesi sonradan da uzaktan çalışma sözleşmesine çevrilebilir. Yönetmeliğin 14. Maddesi kapsamında geçişin nasıl olacağı düzenlenmiştir:
- İşçinin, uzaktan çalışma yapma talebi yazılı olarak yapılmalıdır.
- Talep işyerinde belirlenen usul doğrultusunda işverence değerlendirilir.
- Talep değerlendirilirken, işin ve işçinin niteliği gereği uzaktan çalışmaya uygunluğu ile işverence belirlenecek diğer kıstaslar kullanılır.
- Talebe ilişkin değerlendirme sonucunun otuz gün içinde işçiye talebin yapıldığı usulle bildirilmesi esastır.
- Talebin kabul edilmesi halinde Yönetmeliğin 5 inci maddesinde belirtilen hususlara uygun şekilde sözleşme yapılmalıdır.
Uzaktan çalışan işçi, yazılı olarak tekrar işyerinde çalışma talebinde bulunabilir. Bu halde yine yukarıda belirtilen esaslar uygulanacaktır.
