Photo credit: Unsplash
Kamu yararı gözetilerek özel mülkiyete tabi bir taşınmaza bedelini tamamen ödemek suretiyle devlet tarafından el konulması veya bu taşınmaz üzerinde irtifak hakkı tesis edilmesi işlemi “kamulaştırma” olarak adlandırılmaktadır. Söz konusu işlemde malikin rızası aranmaz ve taşınmaz bedeli peşin olarak ödenir.
Kamulaştırmasız el atma da ise “kamulaştırma” kararı alınmaksızın özel mülkiyete tabi bir taşınmaza bedeli ödenmeksizin el konulması söz konusudur. Nitekim Anayasa Mahkemesi de 2942 sayılı Kamulaştırma Kanunu’nun 38. maddesinin iptaline ilişkin kararında; “Kamu tüzel kişilerinin herhangi bir şekilde kamulaştırma yapmadan bir taşınmaz üzerine kamu yararı amacıyla köprü, yol veya herhangi bir tesis yapmalarını” kamulaştırmasız el atma olarak tanımlamıştır. [1]
Kamulaştırmasız El Koymanın Unsurları ve Kamulaştırmasız El Koymaya Karşı Yargısal Başvuru Yolları, Egemen Karaca, TBB Dergisi, s. 275.
Kamulaştırmasız el atma işlemi; fiili el atma veya hukuki el atma şeklinde gerçekleşebilir.
FİİLİ EL ATMA
Kamulaştırmasız fiili el atmada, herhangi bir kamulaştırma kararı olmaksızın idarenin fiilen söz konusu taşınmaza el koyarak kullanmaya başlaması söz konusudur. Bu durum uygulamada fiili el atma veya haksız fiil olarak da nitelendirilmektedir.
Fiili el atma durumu söz konusu olduğu hallerde açılacak davalarda taşınmazın bulunduğu yerde bulunan asliye hukuk mahkemeleri görevlidir. Bu halde açılacak dava “tazminat davası” veya “bedel davası” olacaktır.
HUKUKİ EL ATMA
Kamulaştırmasız hukuki el atmada, idarenin idari bir işlem sonucunda gerçekleşen idari bir eylem- “bir taşınmaza ilişkin tasarrufun hukuken kısıtlanması” söz konusudur. Bu halde fiili bir el atma söz konusu değildir.
Hukuki el atma durumu söz konusu olduğu hallerde açılacak davalarda idare mahkemeleri görevlidir. Bu halde açılacak dava “tam yargı davası” olacaktır.
ZAMANAŞIMI YÖNÜNDEN
Kamulaştırmasız el atma davalarında özel mülkiye ihlali söz konusu olduğu için bu davalarda herhangi bir zamanaşımı bulunmamaktadır, diğer bir ifade ile hak sahibi her zaman yargı yoluna başvurabilecektir.
Detaylı bilgi ve işlemlerinizin yürütülmesi için bizimle iletişime geçebilirsiniz.
[1]: Kamulaştırmasız El Koymanın Unsurları ve Kamulaştırmasız El Koymaya Karşı Yargısal Başvuru Yolları, Egemen Karaca, TBB Dergisi, s. 275.
